Financiële instrumenten zijn diverse contracten of producten die worden gebruikt voor het lenen, beleggen of traden van geld. Ook bekend als “effecten”, spelen deze instrumenten een cruciale rol in de financiële markten. Beleggers en traders kiezen een financieel instrument op basis van hun doelstellingen, risicobereidheid en beschikbare middelen. Het primaire doel van financiële instrumenten is het beheren van risico’s en het benutten van investeringskansen.
Financiële instrumenten zijn er in verschillende soorten en maten. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende financiële instrumenten.
Aandelen vertegenwoordigen een eigendomsbewijs in een beursgenoteerd bedrijf. Als aandeelhouder bezit je een deel van het bedrijf en heb je recht op een deel van de winst en mogelijk stemrecht bij aandeelhoudersvergaderingen.
Een Obligatie is een lening die door een overheid, bedrijf, organisatie of instelling wordt uitgegeven. De bekendste en meest uitgegeven obligaties zijn “Overheid Obligaties” en “Bedrijf Obligaties”. De obligaties worden uitgegeven door instanties om geld op te halen voor investeringen. Over het geleende geld wordt gedurende een vaste looptijd een rente betaald. Bij het aflopen van de looptijd wordt het bedrag uitgekeerd, mits de instantie niet failliet is gegaan. De belangrijkste factoren die de waarde van obligaties doet bewegen is de kredietwaardigheid van de uitgever en de veranderende marktcondities.
“Bij het bezit van aandelen ben je mede-eigenaar van het bedrijf, bij het bezit van obligaties ben je eigenaar van de lening”
Opties geven de houder het recht, maar niet de verplichting, om een bepaald aantal aandelen of andere assets te kopen of verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs binnen een bepaalde tijd. Bij het bezit van een optie bezit je een contract waarin staat dat de koper dit recht heeft.
Futures zijn op het moment van aankopen een contract, waar de verplichting in staat wanneer en waar het fysieke product in de toekomst moet worden afgenomen tegen een vastgestelde prijs. Deze worden veel gebruikt in de grondstoffenmarkt.
CFD is een afkorting voor Contract for Difference. Een CFD is een contract waar de koper en verkoper overeenkomen de wisseling in koop- en verkoopwaarde aan elkaar uit te keren. Beide partijen speculeren op de onderliggende waarde van een asset, zoals bijvoorbeeld aandelen, valuta of grondstoffen. Bij het bezit van een CFD bezit je een contract en niet de asset zelf.
Bij het in bezit hebben van een Warrant heb je het recht, maar niet de verplichting, om aandelen of een ander onderliggende activa te kopen tegen een vastgestelde prijs, gedurende een bepaalde periode. Met warrants is het mogelijk om zowel op een stijgende als dalende koers te speculeren. Hiervoor zijn er call-warrants en put-warrants beschikbaar.
Een ETF is een “Exchange Traded Fund”, oftewel een fonds dat op de aandelenbeurs een index volgt. Onder een index verstaan we aandelen die zijn ondergebracht in een groep, zoals bijvoorbeeld de AEX, BEL20, NASDAQ of S&P 500. Een ETF is een mandje met verschillende beleggingen die kunnen variëren van aandelen, vastgoed, obligaties, crypto, etc.
Effecten: De term "effecten" wordt vaak gebruikt als synoniem en bredere term voor financiële instrumenten. Effecten omvatten verschillende soorten financiële instrumenten, zoals aandelen, opties, obligaties en andere, die verhandelbaar zijn op financiële markten. Deze instrumenten vertegenwoordigen eigendom of schuld in een onderneming en kunnen worden verhandeld als beleggingen.
Een indexfonds is een soort beleggingsfonds die ontworpen is om de prestaties van een specifieke index, zoals de S&P 500, Nasdaq of AEX, na te bootsen. Door te investeren in een indexfonds, beleg je in een brede markt en dus spreid je het risico. Het voordeel van indexfondsen is dat het tegen relatief lage kosten kan en er geen actief beheer voor nodig is.
Verschil indexfonds en ETF: Een ETF en indexfonds lijken in essentie op elkaar, echter zijn er belangrijke verschillen. Het grootste verschil zit hem in de manier waarop ze verhandeld worden. Zo wordt een indexfonds verhandeld aan het einde van de handelsdag voor de “Netto Actieve Waarde” (NAV), na het sluiten van de markt. Een ETF is de gehele handelsdag te verhandelen en zijn daardoor meer flexibel vergeleken met een indexfonds.
Een hedgefonds is een privé-beleggingsfonds die handelt in naam van de beleggers met vaak complexe beleggingsstrategieën. Hedgefondsen staan er om bekend hoge risicovolle beleggingen in te nemen met als doel hoge rendementen te behalen. Hedgefondsen kunnen dit doen, omdat ze meer vrijheid hebben in hun beleggingsstrategieën dan bijvoorbeeld institutionele beleggers, die vast zitten aan meer regels.
Een beleggingsfonds is een fonds dat beheerd wordt door professionele fondsbeheerders. Bij het investeren in een beleggingsfonds beleg je in een collectieve belegging, die bestaat uit diverse assets zoals aandelen, obligaties, etc. Ze bieden een eenvoudige manier om te diversifiëren.
REITs ook wel bekend als Real Estate Investment Trusts, zijn beleggingsfondsen die gespecialiseerd zijn in het investeren in vastgoed. De winstfocus bij deze vastgoedbeleggingsfondsen ligt bij het genereren van huurinkomsten en vastgoedwaardeveranderingen.
Handelen in valuta, ook wel Forex genoemd, is het speculeren op waardeveranderingen tussen twee munteenheden, ook wel valutaparen genoemd. Als bijvoorbeeld de Russische Roebel (RUB) ten opzichte van de Britse Pond (GBP) in waarde stijgt (RUB/GBP), kun je daar van tevoren op speculeren. De winst die je dan maakt, is het verschil in waarde tussen de twee valuta's, berekend over je ingelegde bedrag.
Beleggen in de grondstoffenmarkt, ook wel “commodity market” genoemd, is het speculeren op de onderliggende waarde van grondstoffen. De waarde van een grondstof kan veranderen, meestal door schaarste of overschot. De bekendere grondstoffen waar in gehandeld kan worden zijn bijvoorbeeld: goud, ruwe olie en aardgas maar ook koffie, graan en mais.
Een swap is een financieel contract tussen twee partijen. Dit contract stelt de kosten voor financiële transacties, zoals rentetarieven of valutawaarden, vast voor een afgesproken periode. Het voordeel hiervan is dat beide partijen tijdens de contractduur weten waar ze aan toe zijn en minder risico lopen door variabele factoren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan fluctuaties in rentetarieven of veranderingen in valutawaarden.
Cryptovaluta zijn digitale munteenheden die gekocht en verkocht kunnen worden. Net als bij aandelen kan er gespeculeerd worden op het stijgen en dalen van de waarde. Er zijn veel verschillende cryptomunten waarvan de bekendste Bitcoin en Ethereum. Cryptovaluta worden niet gereguleerd door banken of overheden.
NFT, oftewel “Non-fungible Token”, is een uniek stukje digitaal bezit. Bij het bezit van een NFT ben je eigenaar van een uniek stukje code, dat vast zit aan bijvoorbeeld digitale kunstwerken, media, muziek of video’s.
Een derivaat is een financieel contract die de onderliggende waarde ontleent aan bijvoorbeeld opties, futures, swaps en warrants.
CD’s worden in Nederland vaak "depositocertificaten" of "termijndeposito's" genoemd. Deze certificaten worden uitgegeven door banken of financiële instellingen. Het is een financieel instrument dat het mogelijk maakt om een gestort bedrag voor een bepaalde periode vast te zetten. Nadat de looptijd van de CD is verlopen heeft men het recht zijn gestorte bedrag plus rente te ontvangen.
Uiteraard zijn de bovengenoemde financiële instrumenten niet de enige, maar wel de meest voorkomende en bekendste. De benoemde financiële instrumenten geven aan dat er veel verschillende soorten zijn, waar de één complexer werkt dat de ander. Het is dan ook zeker aan te raden om goed op de hoogte te zijn bij het gebruik van een financieel instrument, voordat men er mee aan de slag gaat.
Door de verscheidenheid aan financiële instrumenten is het mogelijk voor beleggers om een strategie te kiezen die past bij hun doelen en risicobereidheid. Of je nu wilt beleggen in aandelen, speculeren met opties, of diversifiëren met ETF’s, er is altijd een passend financieel instrument beschikbaar.